مطالعه و شناسایی خاصیت پروتئازی در زهرمار شاخدار ایرانی

مارها یکی از مفیدترین حیوانات این کره خاکی برای تولید انواع دارو، سرم‌ها و واکسن‌ها هستند. زهر مار عمدتا برای بی حرکت کردن و کشتن شکار می‌باشد و از نظر دفاعی احتمالا اهمیت حیاتی دارد. زهر مارها کاربردهای درمانی فراوانی دارد و در تحقیقات بیوشیمی بسیاری استفاده می‌شود. این مایع روغنی شکل، دارای رنگی سفید تا زرد و با pH اندکی اسیدی می‌باشند و مخلوط پیچیده‌ای از پلی پپتیدها، پروتئین‌های سمی، آنزیمی و مواد غیر پروتئینی هستند. غده سمی مار از نظر تشریحی شبیه به غده تغییر شکل یافته پاراتیروئید انسان است. این غده در اغلب مارها در فضایی واقع در پشت چشم و روی استخوان فک بالایی که به سمت پایین و عقب چشم امتداد دارد. به عبارت دیگر بین چشم و گوشه دهان قرار می‌گیرد. با حرکت سریع استخوان‌های سرو فشار وارده توسط ماهیچه‌ها به غده سمی، مقداری زهر از راه کانالی که به دندان سمی متصل است به شکار منتقل می‌شود. زهر همه‌ی مارها یکسان نیست اگرچه این عقیده وجود دارد که زهر مارها از اجداد بیولوژیکی مشترک به وجود آمده است. هدف در این مطالعه تشخیص و تعیین میزان فعالیت آنزیم پروتئاز در زهر مار شاخدار ایرانی از مناطق مختلف می‌باشد. در این پژوهش بر روی زهر مار شاخدار ایرانی از سه منطقه سمنان‌، کرمان و خوزستان تحقیق و بررسی به عمل آمد. ابتدا غلظت پروتئین‌های زهر این مار با استفاده از روش‌های لوری و برادفورد، تعیین گردیدکه میزان mg/ml 95/. گزارش گردید. در مرحله بعد، تعداد پلی پپتیدها و وزن مولکولی این پروتئین‌ها با استفاده از الکتروفورز عمودی مشخص گردید که به دو صورت احیایی و غیر احیایی انجام شد، و محدوده وزن مولکولی 15 تا 190 کیلودالتون تخمین زده شد که این پروفایل پروتئینی در خوزستان‌، کرمان و سمنان دارای تشابه نسبی بودند. انجام الکتروفورز Native و زیموگرافی با سوبسترای کازئین، فعالیت پروتئولیتیک زهر مار شاخدار را تایید نمودو سنجش کمی فعالیت پروتئازی زهر با دو روش هضم کازئین و سوبسترای BAPNA معادل با U/ml 56/11 تعیین گردید.